Dünyada bazı yöreler vardır, adları her zaman ülkelerinin önünde gelir, çoğu zaman ayrı bir ülke bile zannedilen bu yörelerin başında Bali gelir. Endonezya'yı oluşturan binlerce ada içinde olduğu kadar dünyanın sayılı turistik merkezlerinden biri olan Bali, 2002 yılında yaşanan ve 202 kişinin hayatını kaybettiği terör bombasının şokunu atlatarak dünyanın her tarafından turist çekmeye başlamış bile...
Güneydoğu Asya'nın cennet yörelerinden biri olarak nitelendirilen Bali, kültürel açıdan çoğunlukla Hindulardan (dağa doğrusu Hinduizm Budizm karşımı Hindu Dharma'ya inananlardan) oluşan nüfusuyla, Müslüman Endonezya'nın diğer kesimlerinden ayrılıyor. Adadaki irili ufaklı Hindu tapınaklarının, Buda heykellerinin fazlalığından olsa gerek Tanrıların Adası olarak da anılan Bali idari açıdan Endonezya'ya bağlı bir eyalet. Eyaletin başkenti adanın güney kesimindeki Denpasar.
Bali'nin tek uluslararası giriş çıkış kapısı olan Denpasar Havaalanı (Ngurah Raj), biraz daha güneyde, adanın turistik merkezi Kuta'da. Bali'nin her tarafı turistik. Otel, restoran, kafe, mağaza, masaj salonu vs turistik işletmeler, turizme daha önce açıldığı anlaşılan Kuta'da yoğunlaşmakla birlikte adanın hemen her tarafında konaklamak mümkün. Birçoğu yabancılara ait turistik işletmelerden biri de bir Ankaralı tarafından açılmış. Kuta'da otel ararken tabelasını gördüğümüz Sultan Kebap'ın sahibi Erhan Bilici, Antalya'da bir otelin SPA'sında çalışırken Balili bir kadınla evlenip buraya yerleşmiş ve üç yıldır Bali'de yaşıyor.
Kuta'daki yoğun yapılaşmaya rağmen, Bali'de en azından şimdilik gökdelen yok, binalar 2-4 kat arasında ve genellikle yerel mimariye uygun inşa edilmiş. Kuta'nın dalgalı denizi daha çok sörfçüler tarafından tercih ediliyor. Hepsi de turistlere yönelik işyerlerinin bulunduğu dar sokaklarla sahile bağlanan Legian Caddesi'nde Kuta'nın en popüler restoran ve barları yer alıyor. Caddenin, trajik bomba eyleminin yaşandığı yerinde bir anıt yapılarak üzerine hayatını kaybedenlerin isimleri yazılmış. Yarıya yakın kısmını Avustralyalıların oluşturduğu listede ikinci sıradaki Endonezyalıların haricinde, çeşitli Avrupa, Afrika ve Amerika ülkelerinden gelen turistlerin isimler yer alıyor.
Artık iyice buralı olan Erhan'ın rehberliğinde gezdiğimiz Bali'de önce kuzeye doğru gidiyoruz. İlk durağımız büyük ve tarihi bir tapınak. Adanın doğu kesimindeki Agung Dağı'nın yamacına yapılan ve yapımına 11. yüzyılda başlanan Pura Besakih, Bali'nin en büyük Hindu Tapınağı. 10 kadar farklı büyüklükteki binadan oluşan tapınak hem gözalıcı süslemeleriyle hem de güzel manzarasıyla görmeye değer. Kadınların etek ve pantolonla, erkeklerin kısa pantolonla alınmadığı tapınağa girmek için mutlaka belden aşağısını kapatan örtülere sarınmak gerekiyor. Tapınak çıkışındaki küçük bir yerel restoranda Endonezya'nın en meşhur yemeklerinden Sebzeli Nasi Goreng'i tattıktan sonra üzerine Yasemin çayı içiyoruz.
İkinci durağımız Kintameni yakınlarındaki Batur Gölü oluyor. Aynı adı taşıyan dağ üzerinde bir krater gölü olan Batur'dan sonra gittiğimiz Ubud, inanılmaz ustalıktaki ahşap, metal, batik ve taş işçilikleriyle ve Maymunlar Ormanı'yla meşhur. Ubud'un Padangtegal köyündeki, tam adıyla Kutsal Maymunlar Ormanı Tapınağı'nda binlerce maymun doğal ortamda ve adeta turistlerle birlikte bir yaşam sürdürüyor.
Günbatımını izlemek için akşam saatlerine denk getirdiğimiz güneydeki Jimbaran, bir plaj kenti. Önce gelgitin fazla olduğu sahilde, çekilen denizin yerde bıraktığı balıkçı teknelerinin arkasından batan güneşi izliyoruz. Daha sonra balık pazarından aldığımız ve yerel halkla birlikte buraları bilen yabancıların gittiği bir pişirme evinde hazırlatarak tıka basa yediğimiz iki kilogramlık büyük bir mercan ve yarım kilo jumbo karides için ödediğimiz para kişi başı 5 Dolar'ı geçmiyor.
Bali'den hatırımızda kalan diğer ayrıntılar arasında, Hindistan'a kıyasla, Hindu tapınaklarının temizliğini ve bu tapınaklar dâhil her yerde turistleri rahatsız eden seyyar satıcıları, volkanik dağlar ve göller arasında göz alabildiğine uzanan pirinç tarlalarının yemyeşil manzaraları ile heybetli volkanların daha uçakta iken fark ettiğimiz etkileyici görüntülerini not edebiliriz.
Bali'nin nüfusu 3,5 milyon. Para birimi Endonezya Rupiyah'ı, Türkiye ile saat farkı (+) 5 olan ve Mayıs - Ekim arası kurak, diğer aylar yağışlı olmak üzere sadece iki mevsimin yaşandığı adada tropikal iklim hüküm sürüyor. Başkent Cakarta'ya uçakla 1,5 saat uzaklıktaki Bali'ye Singapur, Bangkok vb merkezler üzerinden de ulaşmak mümkün...
Bali Sözlüğü;
Pura: Tapınak
Bemo: Yerel minibüsler
Banjar: Köy, mahalle
Gamelan: Gong, ksilofon, davullar ve bambu flütlerden oluşan orkestra
Legong: Tanrılar için yapılan bir dans
Barong: İyi ve kötü ruhların mücadele ettiği bir dans
Mahal: Pahalı (Pazarlıklarda gereken ilk sözcük)
Nasi Goreng: Kızarmış pirinç pilavı (Sebzeli, tavuklu vb çeşitleri de yapılıyor)
Klepon: Pirinç unu ve meyveden yapılan yerel bir tatlı çeşidi
Endonezya Sözlüğü (Bahasa);
Selamat pagi: Günaydın
Selamat datang: Hoş geldiniz
Selamat jalan: Güle güle
Tolong/Silahkan: Lütfen
Terima kasih: Teşekkür
Ya: Evet
Tidak/Bukan: Hayır
Maaf: Pardon
1, 2, 3: Satu, diva, tiga
10, 100: Sipulah, strakus
