"Etna" isminin anlamı Latince
ve Yunancadan gelmekte olup "yakmak" anlamındadır. Sicilyalıların "Mongibello"
olarak adlandırdıkları Etna Dağı, İtalya'nın güney batısında, Sicilya adasının
doğu kıyısında, Catania şehrinin 29 km kuzeyinde yer alan aktif bir
yanardağdır. Avrupa kıtasındaki en yüksek rakıma sahip olan dağın yüksekliği
3.326 m olmakla beraber zirvedeki püskürmelerle bu yükseklik zaman zaman
değişmektedir. 1190 km² alan
kaplamakta, taban çevresi 140 km'ye varmaktadır. İtalya'nın en büyük üç
aktif yanardağından biridir. Yükseklik olarak en yakın rakibi Vezüv
yanardağının üç, Stromboli
yanardağının ise üç buçuk katı kadardır.
Etna'nın aktif bir yanardağı
olarak geçmişi 500 bin yıl öncesine kadar dayanmaktadır. Tarihi veriler
ışığında M.Ö 1500 yılından günümüze 200 kadar patlama olmuş; bu patlamalar
neticesinde 100 kadar can kaybı ortaya çıkmıştır. En büyük patlamaların 1169,
1329, 1536 ve 1699 tarihlerinde olduğu kayıtlara geçmiştir. Her ne kadar
yaşanan can ve mal kaybı az gibi görünse de Etna Yanardağını bütünüyle zararsız
olarak da nitelendiremeyiz ki 1928 yılında yaşanan bir patlamada "Mascali"
şehri yok olmuştur.
 FOTOGRAF: By BenAveling - Own work, GFDL,
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=3350813
Dağın püskürttüğü lav ve diğer
organizmalar ilk başta çok ciddi yakıcı ve tahrip edici etkiler yaratmakla
birlikte, zaman içinde, insanlar tarafından çeşitli şekillerde değerlendirilmiş;
bu yolla üzüm bağları, elma bahçeleri, kestane ve fındık üretilmeye
başlanmıştır. Ayrıca lavların oluşturduğu mağaralar kimi zaman yöre insanının
kutsiyet atfettiği ibadet yerleri haline gelmiş, kimi zaman da gıda
maddelerinin saklanabildiği soğuk hava depoları vazifesi görmüştür.
Volkanik püskürmelerin halen
devam etmesi başta jeofizik olmak üzere diğer bilim dallarını etkilemekte;
yöresel bitki örtüsü ile canlı çeşitliliğini sağlamaktadır. Bu da Etna'yı
ekolojik ve biyolojik araştırmalar için doğal bir laboratuvar haline
getirmektedir.  FOTOGRAF: By I, Nikater, CC BY-SA 3.0,
https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=2356564
Etna Dağı 19.237 hektarlık
alanı ile Parco dell'Etna Milli Parkında yer almaktadır. Milli Park, 1987
yılında Sicilya Bölgesel Yönetimi'nin kararıyla kurulmuştur. Etna Yanardağı da
bu parkın ortasında yer almaktadır.
Milli Parkı gezmek için en
ideal zaman volkanik patlamaların olduğu zamanlardır. Bu zamanlarda yüzbinlerce
turist milli parkı ziyarete gelmektedir. 2.000 metreye kadar otobüslerle
çıkılabilirken, bu mesafeden sonrası için daha profesyonel donanım ve deneyim
gerekmektedir.
KAYNAK: © UNESCO
World Heritage Center; www.en.wikipedia.org;
ÇEVİRİ: © Hamit Oğuz
Çetinkaya
/ Gezialemi.com  FOTOGRAF: By Andrea Fontanelli - Own work, CC BY-SA
3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=944742
Dünya
Miras Listesine Alınma Tarihi: 2013 Liste
Sıra No: 1427 Niteliği:
Doğa Yeri:
Catania, İtalya Koordinatlar: N37 45 22 E14 59 48
|
