Tarihi "Kırkpınar Yağlı Güreşleri" :1357'de Rumeli'de doğup, günümüze kadar uzanan geçmişiyle dünyanın en eski güreş festivalidir. Kırkpınar Yağlı Güreşleri Festivali, temeli güreş olan ve geçmişi yüzyıllara uzanan bir dizi ritüelin birleşiminden oluşan geleneksel bir uygulamadır. XIV. Yüzyılda Rumeli'de (Batı Anadolu) doğup, günümüze kadar uzanan geçmişiyle dünyanın en eski güreş festivalidir.
Festival resmi törenleri üç günlük bir sürece yayılmıştır. Festivalin ana unsurlarından olan 'Kırkpınar Ağası'nın Edirne Belediye Başkanlığı önünde 40 takım davul zurna ekibiyle karşılanması ilk etkinliktir. Şehir içinde kortej yürüyüşleri, saygı duruşu ve kırkpınar marşı okunmasının ardından, 'Pehlivan Mezarlığı' ziyaret edilir. Aynı zamanda tüm kortej yürüyüşleri sırasında o yılın baş pehlivanına verilecek olan 'Altın Kemer' gezdirilir.
Festival Müslümanlar için kutsal kabul edilen cuma günü başlar. Cuma günü başlamasının nedeni festivale katılacak pehlivanlar için mevlüt okutma geleneğidir. Mevlüt, tarihsel önemi olan Selimiye Camii'nde okunur ve tüm pehlivanlar katılır. Daha sonra etkinlikler tarihi Sarayiçi mevkiindeki Er Meydanı'nda pehlivanların güreşleri ile devam eder. Pehlivanlık geleneğinin bir uzantısı olarak yağlı güreşler, 'Er Meydanı" denilen alanda yapılır. Pehlivanların saha içinde zeytinyağı ile yağlanmaları ve 'peşrev' denilen yürüme ve selamlama biçimleri de Festivalin önemli ritüellerindendir. Güreşin başlangıcında 'cazgır'lar pehlivanları seyircilere tanıtır. Üçüncü günün sonunda güreşlerde birinci olan başpehlivan Kırkpınar Altın Kemerini kazanır ve festival biter.
Kırkpınar'ı herhangi bir güreş etkinliklerinden ayıran, yüzyıllardır geleneksel imajını koruyan kompleks bir kültürel yapıda olmasıdır. Türkiye'nin hemen her bölgesinden gelen katılımcıları buluşturan Kırkpınar Festivali toplumsal barış ve kaynaşmaya önemli bir destek vermektedir. Köklü bir kültürel geleneğin bireyler, gruplar ve topluluklar tarafından sürdürülmesi somut olmayan kültürel miras anlayışının yaygınlaşmasına bu açıdan da katkıda bulunacak bir özelliktir.
Kırkpınar içerdiği objeleriyle birlikte (kırmızı dipli mum, kispet, yerel geleneksel giyisiler, peşgirler, zembil, zeytinyağı konulan ibrikler, meydan davulu ve zurnaları, altın kemer), ritüelleri (salavatlama ya da dualama geleneği, mevlüt geleneği, peşrev ritüeli, güreşçilerin yağlanma ritüeli), ve kültürel kimlikleri (pehlivan kimliği, Kırkpınar Ağası kimliği, cazgır kimliği) bir panayır niteliğindedir.
Festivalin ana temasını güreşler oluşturur, güreşlerin ana merkezinde ise 'pehlivan'lar bulunur. Pehlivanlar vücutlarına yağ sürerek güreşirler. Pehlivan karakteri, Türkler için önemli bir kültürel kimlik unsurudur. Cömertlik, dürüstlük, gelenek, adetlere uyma ve saygı gösterme gibi yaklaşımlarıyla toplum içerisinde örnek kimlik oluşturur. Bu kültürel kimliği pehlivanlar Kırkpınar Festivali aracılığı ile pehlivan olmak isteyen çocuk pehlivan adaylarına aktarırlar. Pehlivanlık geleneğinin bu şekilde süreklilik kazanması sağlanır. Bu uygulama yüzyıllardır aynı şekilde sürdürülmektedir. Her yaştan, kültürel gruptan ve bölgelerden insanların katıldığı Kırkpınar yağlı güreşleri festivali, bir dizi tören ve ritüellerle yürütülür ve Türkiye'de büyük bir coşkuyla izlenir.
Er Meydanı olarak tanımlanan Kırkpınar Yağlı Güreşleri; dil, din, ırk ayrımı gözetmeksizin her yaştan her bölgeden her kültürden insana açıktır ve bütün Türkiye halkı tarafından beğeni ile izlenir. Bu yönüyle hümanist ve barışçıldır.
Kendine özgü ezgiler ve söze dayalı ürünleri (cazgırların söylediği dua ve kalıp sözler) ile somut olmayan kültürel miras alanında ne kadar yaratıcı olduğunu gösteren bir unsur olarak karşımıza çıkar. Kırkpınar yağlı güreşlerinin yapıldığı alanda bir araya gelen yerli ve yabancı binlerce kişi ile yağlı güreşlere katılan pehlivanlar arasında diyalog kuran cazgırlar önemli bir amacı üstlenirler. Sözlü kültür mirasın canlı birer taşıyıcısı olan cazgırlar, "dualama" denen edebi şiirsel sunumlarıyla farklı kültürlerden gelen insanlar arasında sıcak bir diyaloğun kurulmasını sağlarlar.
Kırkpınar yağlı güreşler festivalinin yapıldığı yer aynı zamanda eğlence ve mutfak kültürünün de yaşatıldığı, kültürel alışverişin yaşandığı büyük bir panayırdır. Bu panayır havasıyla da toplumsal diyaloğun geliştirilmesine katkı sunmaktadır.
Bu unsur yine geleneksel el sanatları alanında da yaratıcı olmuştur. Özel tekniklerle hazırlanan "kıspet" ve 'zembil' sadece yağlı güreşler için üretilmektedir. Bu nedenle geleneksel yöntemlerle üretilen kıspet ve zembil ustalığının yaşaması bu unsurun yaşamasına paralel sürdürülmektedir.
Gerçekleşen Festivaller ve Tarihleri:
654. Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri ve Kültür Etkinlikleri Haftası / 20 - 26 Temmuz 2015
653. Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri ve Kültür Etkinlikleri Haftası / 16 - 22 Haziran 2014
652. Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri ve Kültür Etkinlikleri Haftası / 01 - 07 Temmuz 2013
651. Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri ve Kültür Etkinlikleri Haftası / 02 - 08 Temmuz 2012
650. Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri ve Kültür Etkinlikleri Haftası / 04 - 10 Temmuz 2011
649. Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri ve Kültür Etkinlikleri Haftası / 21-27 Haziran 2010
648. Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri ve Kültür Etkinlikleri Haftası / 29 Haziran - 05 Temmuz 2009
647. Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri ve Kültür Etkinlikleri Haftası / 30 Haziran - 06 Temmuz 2008
